Collegium Polonicum w żałobie po śmierci Karla Dedeciusa

Collegium Polonicum w żałobie po śmierci Karla Dedeciusa

W dniu 26 lutego 2016 roku w wieku 94 lat zmarł Karl Dedecius, najsławniejszy tłumacz literatury polskiej na na język niemiecki, inicjator oraz założyciel znanego i cenionego od wielu lat Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej w Darmstadt oraz przed trzema laty założyciel Fundacji Archiwum Literackie Karla Dedeciusa.

Dotknęła nas strata człowieka, który nie tylko powierzył nam swoje cenne archiwum, wzbogacając i inspirując prowadzone we Frankfurcie nad Odrą i Słubicach badania nad pracą tłumaczy literatury, lecz przede wszystkim orędownika i nauczyciela takich wartości jak tolerancja, szacunek do każdego człowieka (niezależnie od jego pochodzenia, wykształcenia i pozycji), a także odpowiedzialność za słowo mówione, jak i pisane, za literaturę, kulturę i naukę.  

Swoją pierwszą antologię „Lekcję ciszy” wydał w roku 1959. W ten sposób pragnął zwrócić uwagę na wschodniego sąsiada, co wydawcy ocenili jako próbę nadzwyczaj śmiałą, lecz jak się później okazało, nader udaną. Na przestrzeni 60 lat opublikował 200 książek, w tym 50 tomów „Biblioteki Polskiej”, siedmiotomową „Panoramę Literatury Polskiej”, różne antologie i książki, których sam był autorem. Dzięki niemu niemiecki czytelnik mógł zapoznać się z poezją polskich noblistów Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza oraz innych cenionych poetów, takich jak Tadeusz Różewicz i Zbigniew Herbert… Nieprzypadkowo w gronie jego przyjaciół można odnaleźć najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury.

Sprawa polska zawsze pozostawała bliska sercu Karla Dedeciusa. Niezłomnie przekonany był o przynależności Polski do Europy i z radością powitał przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej. Nieocenione pozostają jego zasługi do pojednania polsko-niemieckiego. W 1977 roku zaproszony został przez Kanclerza FRN Helmuta Schmidta na obrady Forum Polsko-Niemieckiego w Bonn, gdzie przedstawił swoją ideę oraz szczegółowe koncepcje, mające pomóc w zawiązaniu lepszej współpracy i porozumienia między Polakami i Niemcami. Dwa lata później powołano do życia Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w Darmstadt.

Znawcy przedmiotu cenią Karla Dedeciusa jako budowniczego mostów, ambasadora literatury polskiej w Niemczech oraz jako przyjaciela Polaków. Wielki wpływ na osobę Karla Dedeciusa miały wspólne chrześcijańskie tradycje, humanizm oraz idea zjednoczonej Europy. Pokój między narodami miał dla niego szczególne znaczenie: w trakcie uroczystości wręczenia Nagrody Pokojowej Księgarzy Niemieckich w 1990 roku powiedział: „Kto pragnie zyskać pokój, musi zyskać przyjaciół“ – do końca swojego życia był o tym głęboko przekonany.

Utraciliśmy wspaniałego człowieka, przyjaciela i niestrudzonego ambasadora na rzecz pojednania polsko-niemieckiego.

Karl Dedecius na zawsze pozostanie żywy w swoich dziełach oraz w naszej pamięci.